Yazım Kuralları “Ünlü Daralması”

Ünlü Daralması

Türkçede a, e ünlüleri ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyişte de yazımda da a ünlüsü ı, u; e ünlüsü i, ü olur: başlıyor (başla–yor), oynuyor (oyna–yor), doymuyor (doyma–yor), izliyor (izle–yor), diyor (de–yor), gelmiyor (gelme–yor), gözlüyor (gözle–yor) vb.

Birden çok heceli ve a, e ünlüleri ile biten fiiller, ünlüyle başlayan ek aldıklarında bu fiillerdeki a, e ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i’ye dönme) eğilimi görülür. Ancak söyleyişteki ı, i ünlüleri yazıya geçirilmez: başlayan, yaşayacak, atlayarak, saklayalı, atmayalım; gelmeyen, izlemeyecek, gitmeyerek, gizleyeli, besleyelim vb.

Buna karşılık tek heceli olan demek ve yemek fiillerinde, söyleyişteki i ünlüsü yazıya da geçirilir: diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip vb. Ancak deyince, deyip sözlerindeki e yazılışta korunur.

ünlü daralması, büyük ünlü uyumu, Küçük ünlü uyumu, yazım kuralları,  imla kılavuzu, Türk alfabesi, Latin harfleri, ünlü uyumu,  ünlü,  uzun ünlü, kalın ünlü, yazım klavuzu,